Tuning pin là gì?
Tuning pin của đàn piano hay còn gọi trục lên dây. Là các chốt hình trụ, một đầu cắm sâu vào Pinblock, một đầu nhô ra ngoài, có lỗ nhỏ trên thân để quấn dây đàn vào. Trục lên dây là nơi để tăng giảm độ căng của dây, đồng thời nó cũng giữ cho độ căng dây được ổn định.
Trục lên dây trên đàn Grand Piano
Các đặc tính của tuning pin
Tuning Pin có nhiều loại và nhiều size. Mỗi pin đều có ren rất nhuyễn ở đầu cắm vào Pinblock để giữ cho pin được chặt. Đầu còn lại có lỗ nhỏ để xỏ dây đàn vào, còn gọi là eye, và ở đầu này được đúc theo dạng hình vuông dần, để vừa với búa lên dây.
Hầu hết tuning pin của các loại đàn cũ là blued steel, loại này thường dể bị oxy hóa với môi trường có độ ẩm cao. Ngày nay thường dùng tuning pin mạ Nicken, loại này ít bị oxy hóa hơn nhưng phần ren trong pinblock thì không dữ chặt bằng blued steel, do bị mạ phần ren đi. Pin tốt nhất là là loại mạ Nicken ở ngoài còn bên trong pinblock thì blued steel. Một số loại pin có ren tròn và một số loại có đường ren sắc hơn. loại ren sắc khi gắn vào pinblock mới thì giữ pin rất tốt, nhưng nếu lên dây nhiều lần thì pin này nhanh làm hỏng pinblock hơn.
Tuning pin với vật liệu là Blue Steel kết hợp mạ Nicken
Tuning Pin mạ Nicken
Dây đàn piano được quấn quanh tuning pin 3 vòng nằm gọn và sát vào nhau. đầu cuối của dây được bẻ cong và đâm xuyên qua lỗ eye của pin, chỗ bẻ cong này gọi là beckets, Một số cây đàn phổ thông thì dây đàn thường xuyên hẵn qua lỗ eye và được bẻ ngược lại (để khi sản xuất số lượng nhiều, cần làm nhanh thì bẻ ngược lại để dây không bị bung). Loại này mỗi khi thay dây rất khó lấy vòng dây ra. Với đàn chất lượng cao thì beckets thường không xuyên hẳn qua lỗ eye nhưng vẫn giữ được dây rất tốt mà không bị tuột.
Một số đàn khung plate thường đúc lỗ pin lớn hơn kích thước của pin, để pin vừa vào khung plate người ta sẽ gắn thêm vòng đệm tuning pin bushings. Vòng đệm này cũng góp phần làm chặt tuning pin hơn và giữ cho nó không bị cong khi lên dây.
Vòng đệm tuning pin bushing
Một số Tuning pin có thiết kế đặc biệt
Đàn grand của bosendorfer về sau thường khoan lỗ trên pinblock theo kiểu nhỏ dần vào trong, để khi pin bị lỏng thì đóng xâu vào một ít nó sẽ chặt hơn.
Khoảng đầu thế kỉ 20, Mason&Hamlin làm đàn piano với cơ cấu giữ dây không cần tuning pin mà dùng screw stringers, khi lên dây thì chỉnh bằng đầu ốc (xem video youtube).
Kiểu “Tuning Pin” screw stringers của Manson&Hamlin
Một vài đàn Wurlitzer có Pinblock được khoan xuyên hẳn ra sau, đầu cuối của pin được xẻ rãnh, và có thể đóng chốt chêm vào đầu này để tuning pin được chặt hơn. Loại này chỉ dùng một số ít đàn, bây giờ rất hiếm thấy đàn có pin kiểu này.
Tuning pin được sẻ rãnh và đóng chốt ở phần dưới pinblock